Hoa Lan có lẽ cũng như muôn loài khác đôi khi cũng có những dị dạng.
Ngày 22 tháng 5 một cây lan nhà tôi nở hoa thật xinh tươi. Tiếc rằng vì mua đã lâu nên bảng tên đã thất lạc, trí nhớ thì không làm sao mà moi ra được nữa. Dù đã "thất thập" nhưng so với Bác Đáng, sáng-lập viên trên tám mươi, người viết còn thua xa về trí nhớ, nhất là nhớ tên hoa Lan.
Kiếm trong sách Flora’s Orchids thì thấy cây này giống như cây Den. Colorado Springs vì phân bổ màu sắc cũng giống nhau nhưng cây bên có cánh không toàn hồng nhạt mà chỉ tím khoảng 1/3 cánh hoa và phần còn lại là màu trắng nguyên. Cây bên cũng giống Den. devonianum mà người Việt đặt tên là "Tam-bảo-Sắc" nhưng cây này có cánh hoa trơn chứ không có tua như Tam-bảo-sắc. Dĩ nhiên cũng đủ "ba màu".
Cây có hoa dị dạng cũng hao hao giống cây Den. wardianum nhưng không có hai chấm trong trung tâm hoa. Hoa lan này cũng giống Den. pendulum nhưng cánh hoa bầu hơn dù cũng có màu vàng ở giữa.
Trong các hoa hoa đã nở, tôi thấy có hai hoa dị dạng.
Cánh hoa trên (dorsal) thay vì bình thường thì lại dài ra như một cái lá mà hai bên có màu trắng làm viền. Các cánh hoa còn lại thì ngắn hơn (xin xem hình bên).
Sát ngay mé dưới hoa này, một hoa khác cũng tăng trưởng nhưng không nở tự nhiên ra được.
Các hoa khác trên cây đều bình thường.
Nhận xét chung:
- Hoa dị dạng trên không có cuống dài mà mọc thẳng từ trong thân ra.
- Cánh hoa trên kéo dài thành lá còn màu trắng hai bên.
- Hoa chỉ còn giữ được màu tím hồng và trắng. Không còn màu vàng chứng tỏ đã có một biến dạng về màu sắc và hình thức.
- Tra cứu trong sách vở và trên mạng thì không nói nhiều về tình trạng này mà chỉ nói thay đổi về màu sắc của hoa hơn là về lá. Ví dụ trường hợp hoa Hồ-Điệp chỉ dị dạng phần trung tâm của hoa mà thôi.
Về nguyên do dị dạng người ta cho rằng độ ẩm quá thấp hoặc nhiệt độ quá cao hoặc khi hoa đang tăng trưởng thì bị thương tích do cơ động hay do sinh hoá gây ra hoặc cả bị virus. Theo Bác Bùi Xuân Đáng, đó thực là một cây lan biến dị (peloric); một cây đã lai nhiều lần thì nguồn gene biến đổi.
Một số người lại thích những hoa lan biến dạng vì cho là hiếm có. Hiện nay thân cây có hoa dị dạng đã được tách và trồng riêng để tiện theo dõi. Dù sao đây cũng là một ngạc nhiên cho người trồng vì cùng một cây mà mang hai dạng hoa quá cách biệt. Chủ tâm của người viết là đem ra cho quý bạn xem một hiện tượng lạ và có thật trong quá trình chơi hoa lan của mình.
Sau đây là một số hoa lan đồng dạng để so sánh.
Xin cám ơn các tác giả có hình trích dẫn
Đa tạ,
Ngày 22 tháng 5 một cây lan nhà tôi nở hoa thật xinh tươi. Tiếc rằng vì mua đã lâu nên bảng tên đã thất lạc, trí nhớ thì không làm sao mà moi ra được nữa. Dù đã "thất thập" nhưng so với Bác Đáng, sáng-lập viên trên tám mươi, người viết còn thua xa về trí nhớ, nhất là nhớ tên hoa Lan.
 Hình: Trần Đức Tạo |
Cây có hoa dị dạng cũng hao hao giống cây Den. wardianum nhưng không có hai chấm trong trung tâm hoa. Hoa lan này cũng giống Den. pendulum nhưng cánh hoa bầu hơn dù cũng có màu vàng ở giữa.
Trong các hoa hoa đã nở, tôi thấy có hai hoa dị dạng.
Cánh hoa trên (dorsal) thay vì bình thường thì lại dài ra như một cái lá mà hai bên có màu trắng làm viền. Các cánh hoa còn lại thì ngắn hơn (xin xem hình bên).
Sát ngay mé dưới hoa này, một hoa khác cũng tăng trưởng nhưng không nở tự nhiên ra được.
Các hoa khác trên cây đều bình thường.
 |  |
| Hoa lan dị-dạng Hình: Trần Đức Tạo | |
Nhận xét chung:
- Hoa dị dạng trên không có cuống dài mà mọc thẳng từ trong thân ra.
- Cánh hoa trên kéo dài thành lá còn màu trắng hai bên.
- Hoa chỉ còn giữ được màu tím hồng và trắng. Không còn màu vàng chứng tỏ đã có một biến dạng về màu sắc và hình thức.
- Tra cứu trong sách vở và trên mạng thì không nói nhiều về tình trạng này mà chỉ nói thay đổi về màu sắc của hoa hơn là về lá. Ví dụ trường hợp hoa Hồ-Điệp chỉ dị dạng phần trung tâm của hoa mà thôi.
Về nguyên do dị dạng người ta cho rằng độ ẩm quá thấp hoặc nhiệt độ quá cao hoặc khi hoa đang tăng trưởng thì bị thương tích do cơ động hay do sinh hoá gây ra hoặc cả bị virus. Theo Bác Bùi Xuân Đáng, đó thực là một cây lan biến dị (peloric); một cây đã lai nhiều lần thì nguồn gene biến đổi.
Một số người lại thích những hoa lan biến dạng vì cho là hiếm có. Hiện nay thân cây có hoa dị dạng đã được tách và trồng riêng để tiện theo dõi. Dù sao đây cũng là một ngạc nhiên cho người trồng vì cùng một cây mà mang hai dạng hoa quá cách biệt. Chủ tâm của người viết là đem ra cho quý bạn xem một hiện tượng lạ và có thật trong quá trình chơi hoa lan của mình.
Sau đây là một số hoa lan đồng dạng để so sánh.
Xin cám ơn các tác giả có hình trích dẫn
Đa tạ,
 |  |
 |  |
6-28-2010
Trần Đức Tạo